Reaktör ünitesinin ilk bileşeninin katmanlı üretim kullanılarak üretilmesi, RITM-200 için daha karmaşık bileşenlerin üretimindeki deneyimin tekrarlanmasına olanak tanıyacak

Rosatom Makine Mühendisliği Bölümü Afrikantov Deneysel Makine Mühendisliği Tasarım Bürosu (OKBM) RITM-200 reaktör tesisi için yerli bir 3D yazıcı kullanarak ekipman bileşenleri üretme izni aldı. Katmanlı teknolojiler kullanılarak üretilen ilk bileşen, bir nükleer güç santralindeki pompa ekipmanının bileşeni olan terminal kutusu oldu.

Prototipler, ana malzeme bilimi kuruluşuyla kararlaştırılan program ve test metodolojisine uygun olarak kapsamlı bir çalışma yelpazesinden geçti ve tesisinin bileşenlerinin üretiminde 3D baskı yönteminin kullanılabileceğini doğruladı. Ayrıca, düzenleyici belgeler hazırlanıp onaylandı ve Rusya Gemi Sicil Müdürlüğünden ilk sertifika da alındı. Bu projenin hayata geçirilmesi, katmanlı teknolojileri kullanarak reaktör ekipmanı bileşenlerinin üretiminde deneyim kazanmayı, bu yönde düzenleyici belgeler geliştirmeyi ve RITM-200 için bir 3D yazıcıda daha karmaşık ve güvenilir ürünler üretmeyi mümkün kıldı.

Afrikantov OKBM Baş Teknoloji Sorumlusu Yuri Vytnov konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede, “Katmanlı teknolojiler kullanılarak üretilen RITM-200 reaktör tesisinin ilk bileşeni için düzenleyici belgelerin alınması, gelecekte 3D baskı teknolojisinin deniz nükleer güç santralleri için çeşitli ekipmanların yanı sıra diğer tip ve amaçlara yönelik nükleer endüstri ekipmanlarının üretilmesinde kullanılmasını mümkün kılıyor” dedi.

Rosatom Yakıt Bölümü Katkı Maddesi Teknolojileri İş Birimi Müdürü Ilya Kavelashvili ise RITM-200 için bileşen üretiminde katkı maddesi teknolojilerinin kullanılmasının Rus endüstrisinin yüksek teknolojik hazırlığını gösterdiğini belirterek, “3D baskının kullanımı tasarım ve üretim için yeni fırsatlar sunuyor. Optimize edilmiş geometriye ve geliştirilmiş özelliklere sahip parçalar üretmek mümkün. Bu, ekipmanın verimliliğini ve güvenilirliğini artırmanın yanı sıra ağırlığını ve maliyetini de azaltmayı mümkün kılıyor” diye konuştu.

Rus nükleer endüstrisinde reaktör ünitelerinin bileşenleri ilk kez 3D yazıcıda üretildi. Bu teknoloji, öncesinde tezgah ekipmanları, proses takımları ve prototip modeller için parça üretiminde kullanılıyordu. Endüstride katmanlı üretim teknolojilerinin kullanımı, ürünlerin kullanım ömrünü uzatmayı, ekonomik verimliliği artırmayı ve işçilik maliyetlerini düşürmeyi mümkün kılıyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, dünya genelinde hızla ilerleyen elektrifikasyon sürecine dikkat çekerek, Türkiye’nin bu dönüşümü nükleer enerji merkezli ve tüm kaynakları kapsayan bir stratejiyle yöneteceğini söyledi.

Bayraktar, Moskova’da düzenlenen Rusya Enerji Haftası kapsamında “Nükleer Enerji: İklimi Koruyan, Ulusları Buluşturan, İnsanlığa Yön Veren Güç” başlıklı panelde konuştu.

Türkiye’nin elektrik talebinin önümüzdeki 30 yılda üç katına çıkacağını belirten Bayraktar, “Bugün 350 teravatsaat olan yıllık tüketim, 2055’te 1000 teravatsaatin üzerine çıkacak. Bu artışı yönetebilmek için kaynak çeşitliliğine dayalı bir enerji politikası izlememiz gerekiyor.” dedi.

“Tüm kaynakları kapsayan bir enerji politikası geliştiriyoruz. Ancak aynı zamanda bir iklim hedefimiz var. Türkiye, 2053’te karbon nötr bir ekonomi olacak.”

Bayraktar, bu kapsamda yenilenebilir enerji, fosil yakıtlar ve nükleer teknolojilerin dengeli biçimde kullanılacağını belirterek, sürecin piyasa dinamikleriyle uyumlu ve sürdürülebilir biçimde yürütüleceğini vurguladı.

Nükleer enerji stratejinin merkezinde yer alıyor

Bayraktar, nükleer enerjinin Türkiye’nin enerji stratejisinde kilit rol oynadığını belirterek, “Nükleer enerji temiz, sürdürülebilir ve kesintisiz üretim sağlayan bir kaynak. Hedefimiz iddialı; 2050’ye kadar 20 gigavatlık nükleer kurulu güç oluşturmak.” ifadelerini kullandı.

Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS)’ndeki dört reaktörün inşasının sürdüğünü, Karadeniz ve Trakya bölgelerinde sekiz yeni büyük ölçekli reaktör planlandığını belirten Bayraktar, ayrıca en az 5 gigavat küçük modüler reaktör (SMR) kurulumunun hedeflendiğini söyledi.

“Bu yatırımlarla Türkiye, 2050’li yıllarda elektrik ihtiyacının en az yüzde 15’ini nükleer enerjiden karşılayacak. Bu, arz güvenliği ve rekabetçilik açısından kritik bir adım.”

Bayraktar, Rosatom’un Türkiye’nin nükleer hedeflerini desteklediğini, Akkuyu projesindeki yerlileşme oranının yüzde 50’nin üzerine çıktığını ifade etti. “Bu deneyim, Türkiye’nin ikinci ve üçüncü nükleer santrallerini daha hızlı inşa etmesini sağlayacak.” dedi.

Eğitim, teknoloji ve araştırma yatırımları artıyor

Bayraktar, nükleer enerji hedeflerinin hayata geçirilmesi için nitelikli insan kaynağının önemine vurgu yaptı:

“Bu amaçla çok sayıda genç öğrencimizi Rusya’ya gönderdik. Eğitimlerini tamamlayıp Akkuyu’da çalışmaya başladılar. Yüzlerce genç artık Türkiye’nin neden nükleer enerjiye ihtiyaç duyduğunu anlatan birer elçi.”

Bakan, TEKNOFEST kapsamında düzenlenen nükleer teknoloji yarışmalarının, gençlerin bu alandaki ilgisini artırdığını ve insan kaynağı gelişimine katkı sağladığını söyledi.

Ayrıca Rosatom ile yeni bir araştırma reaktörü inşa etme olasılığına değinen Bayraktar, “Araştırma reaktörlerimizi yeniden aktif hale getirmeye oldukça hevesliyiz. Bu işbirliği, teknoloji ve inovasyon açısından ülkemizi ileri taşıyacak.” ifadelerini kullandı.

“Nükleer enerji Türkiye için bir zorunluluk”

Bayraktar, enerji geçişinin ani değişimlerle değil, mantıklı ve dengeli bir süreçle yürütülmesi gerektiğini vurguladı.

“Herkes bol enerji istiyor ama fazla ödemek istemiyor. Bu nedenle teknolojiyi geliştirmeli, elektrik maliyetini düşürmeliyiz. Nükleer enerji üretimi, Türkiye için bir zorunluluktur ve bu hedefe ulaşacağımıza eminiz.”

Bayraktar, yapay zekâ uygulamalarının da nükleer enerji sektöründe dönüştürücü bir rol oynayacağını belirterek, Türkiye’nin gelecekte rekabetçi, güvenli ve sürdürülebilir enerji üretiminde öncü ülkelerden biri olacağını kaydett

Rosatom tarafından inşa edilen Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin (NGS) 2’nci Güç Ünitesi’nin makine dairesinde 350 ton kapasiteli köprülü vinç devreye alındı. Vinç, türbin binasında hem inşaat ve montaj işleri aşamasında hem de nükleer   güç santralin işletimi sırasında kaldırma, taşıma ve yükleme-boşaltma işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılacak.

Vincin kirişlerinin yerine yerleştirilmesi ile başlayan süreçte uzmanlar birkaç ay boyunca elektrik devrelerini, iç mekanizmaların kontrol ve izleme devrelerini ile vincin güvenli bir şekilde çalışmasından sorumlu ekipmanı ayarladılar. Sonrasında vince maksimum yük çalışması da dahil olmak üzere statik ve dinamik testler uygulandı. Kontrol işlemlerinin sonuçlarına dayanarak, uzmanlardan oluşan komisyon ekipmanı kabul edip vincin çalışmaya hazır olduğunu onayladı.

AKKUYU NÜKLEER A.Ş. Genel Müdürü Sergei Butckikh, konuyla ilgili olarak, “Makine dairesindeki köprülü vincin hizmet ömrü, güç ünitesinin tüm yaşam döngüsü için tasarlandı. Köprülü vinç, türbin jeneratörünü ve diğer ağır ekipmanları kurmak için kullanılacak. Tüm bu ekipmanlar halihazırda sahada bulunuyor ve gerekli hazırlıkların ardından aşamalı kurulumlarına geçeceğiz” ifadelerini kullandı.

Akkuyu NGS’nin güç ünitelerinin makine dairelerinde farklı seviyelerde üç köprülü vinç kuruluyor. Bu vinçlerin her biri yüksek teknolojili bir kontrol sistemi ile birleştirilecek. Bu sistem, tüm operasyonel senaryolarda vinçler, kanca askıları veya halatlar arasında çarpışma olasılığını ortadan kaldıracak. Üst kısımda 350 ton kaldırma kapasitesine sahip ana köprülü vinç yer alırken alt kısımda ise 30 ve 15 ton kaldırma kapasiteli iki geniş açıklıklı köprülü vinç daha bulunuyor.